Axmaqlıq
Axmaq insanlar- həmişə bizdən, səndən, məndən fərqli insanlardır hə? O zaman axmaqlar kimidir? Ən əsası-ağıllılar kimdir?
əgər bir materyalistsənsə, bütün ilahiyatçılar, din adamları sənin üçün axmaqdır. əgər ilahıyatçısansa, materyalistlər.
Əgər savadlısansa bütün savadsızlar sənin üçün axmaqdır. Əgər savadsızsansa, bütün savadlılar.
Əgər yoxsulsansa, bütün varlılar sənin üçün axmaqdır. əgər varlısansa, bütün yoxsullar.
Diqqət etdinmi? “axmaqlar” sadəcə səndən fərqli olanlardır. Bir şəhərli niyə kəndlini “çuşka” adlandırar? Ya da bir kəndi niyə bütün şəhərliləri burnu havada sanar? Bir hicablı bütün qısa və açıq geyinənlərə nifrət edər, qısa geyinənlər də hicablıya. Aha, indi sənin beynində “əlbətdəki hicablı haqlıdır, o Allahın əmrini yerinə yetirir” cavabı yarandı. Sənin ölkənin 99.9% bu cavabı verəcəklərdən təşkil olunub. O zaman yenidən düşün, sənin fərqin nədir? O 99.9%-in içində yoxsullar, varlılar, şəhərlilər, kəndlilər, dindarlar, dinsizlər, hətda fahişələr də var və sən saydıqlarımın çoxuna nifrət edirsən. Bəs onları təkrarlanmandakı səbəb nədir? “Din” dediyini eşidər kimiyəm. Hansı din ki, müqəddəs kitabını belə sadəcə bəzi sözləri əzbərləyəcək qədər oxumusan və heç mənasını belə bilmirsən, hansi din ki, insanları qəyd-şərtsiz sevməyi, hörmət etməyi deyir, hansi din ki, imanın yalnız qəlblərdə olduğunu və Allahdan başqa heç kəsin ondan şübhə etməyə haqqı olmadığını deyir, təbriklər, sən az öncə inandığın, inanmadığın və ya özünü inanırmış kimi göstərdiyinin dinin bütün təməl qanunlarını çiynəyərək, tək bir qanunu dəstəklədin. Bunu dəfələrlə qürurla etdiyinə əminəm. Bir tələbə düşün, sınaqda yalnızca bir suala cavab verə bilir və o suala cavab verə bilməyən bütün digər tələbələrə üstdən aşağı baxır. Halbuki bəlkə də, o tələbələr sadəcə həmin sualdan başqa bütün suallara cavab vermişdir. Sənin etdiyində budur.
Sadəcə tək bir sualı bilmək və bununla öyünmək axmaqlıq kimi gəldi hə? bu hələ fərqinə vardığın ilk “axmaqlığındır”.
Heç varlıların daş ürəkliyindən şikayətlənən varlı görmədim. Heç dindarlara nifrət edən dindar görmədim. Heç şəhərlilərin burnu havada olduğunu düşünən şəhərli görmədim. Sən gördünmü? Yox. Çünki insan bir şeyin mənfi olduğunu düşünürsə, sadəcə ona əksdir. Niyə ateistlər dindarların axmaq olduğunu düşünür? Çünki öz inandıqlarını təsdiq etmənin tək yolu bu. Dünyada milyonlarla dindar var. Əgər tanrı varsa, ateistlik yanlışdır. əgər yoxsa və bu qədər insan ona inanırsa sadəcə axmaqdırlar. Eyni şəkildə dindarları da incələmək olar. Sənin inkar etdiyin, pis bildiyin, günah saydığın hər şey sadəcə sənə əksdir. Bu onların doğru və ya yanlış olduğunu deməz. Bu an sənin üçün gecə ola bilər, amma Yaponyada gündüzdür. Indi Yaponyada yaşayan birinə zəng edib, “gecədir!” deyə qışqırmaq nədir? Axmaqlıq. Bəs sənin inandıqlarına inanmayan, qəbul etməyən, doğru saymayan birinə qışqırmağın, onun heç nə anlamayan axmaq olduğunu söyləməyin mənası nədir? Bu egon üçün ağır olmalı... çünki həyatın boyu cəmiyyətin, dinlərin, dahilərin və ya sadəcə sənin dediklərini qəbul etməyənlərə “axmaq” dedin. Amma reallıq budur ki, əsl axmaq adəcə sənsən. Çünki başqalarını tutuquşu kimi təkrarlamaq səni sadəcə tutuquşu edər. Nyutonun 3 qanunu bilə bilərsən, amma bu səni Afrikanın cəngəlliklərində yaşayıb, bir otun yeyilə bilər olduğunu ÖZÜ kəşf edən yerlidən daha cahil olduğunu dəyişdirməz. Çünki sən heç nəyi özün öyrənmədin, sadəcə kopyaladın. Niyə dindar oldun? Çünki valideynlərin, ətrafın dindar idi. Niyə ateist oldun? Çünki dahilər ateist idi. Geyimini moda, yeməyini dietoloqlar, biliyini müəllimlər, düşüncəni cəmiyyət seçir. Hardan baxarsan bax, sənin fikirlərin hər zaman ümumi oldu. Heç bir şeyinlə eyni fabrikdən çıxmış mallar kimi kimsədən fərqlənmədin həmişə “doğru” olmaq üçün başqalarını fikirlərini işlətdin. işlədiklərin doğru ola bilər, amma sən yox. Çünki sən kəşf etmədin. bu bir qoyun sürüsünün “qoyunluqdan” çıxmaq üçün məələmək əvəzinə, mööləməsinə bənzəyir. Bu onları inək edərmi?
Gülməli örnək oldu. Mən dahilərdən örnəklər də gətirə bilərdim, amma o örnəkləri mən kəşf etməmişdim.
Fərqli olmaq adına başqalarını izləmə, özün ol sadəcə. Hər kəsin sənə “doğru” deyə qəbul etdirmək istədiklərinə sual ver: niyə? Səbəb? Kim? Nə? Harda?... verə biləcəyin yüzlərlə sual var. Sadəcə kəşf et, kopyalama. Sən anan deyilsən, qonşunun övladı deyilsən, müəllimən deyilsən, Eyşteyn deyilsən- sən sadəcə sənsən. Sənin fikirlərin, sənin doğruların, sənin həyatın-sən. ətrafındakı adamlar fikirlərini mi təsdiqləməyə başladı? Cəld özünü sorğula. Çünki onlar sən deyillər. Ya sən onlar kimi düşünməyə başladın, ya da onlar sənin kimi. Ikisi də axmaqlığa işarət- sənin axmaqlığına.
Komunistlər kapitalizminin pis olduğunu bağırar-kapitalistlər komunizmin.
Dinsizlər dinin pis olduğunu bağırar-dindarlar dinsizliyin.
Axmaqlar ağıllıların pis olduğunu bağırar-ağıllılar susar... çünki ağıllı insan özünün hər şeyin doğrusunu biləcək qədər ağıllı olmadığını bilər. Yalnızca axmaqlar ciyərlərini doldururub, var gücləri ilə “doğrularını” bağırarlar. Çünki ürəklərinin dərinliklərində doğrularından şübhə duyarlar və o şübhəni əzməyin tək yolu özü kimi axmaqları ətrafına toplamaqdır. Tərəfini seç- sadəcə başqalarının dediklərini təkrarlayn, bağıran, ittiham edən bir axmaq olmaq istəyirsən?
əgər cavabın “yox”dursa bağışla. Sən indicə mənim doğrularıma inanıb, indiyə kimi bütün inandıqlarından əl çəkdin. Bu isə axmaqlardan biri olduğun mənasına gəlir. Amma hər kəs dəyişə bilər. Insanlar ağıllı doğulur, cəmiyyət onları axmaqlaşdırır. Bir gün başqalarının “doğru”larından sıyrılıb, öz doğrularını tapman diləyi ilə....
əgər bir materyalistsənsə, bütün ilahiyatçılar, din adamları sənin üçün axmaqdır. əgər ilahıyatçısansa, materyalistlər.
Əgər savadlısansa bütün savadsızlar sənin üçün axmaqdır. Əgər savadsızsansa, bütün savadlılar.
Əgər yoxsulsansa, bütün varlılar sənin üçün axmaqdır. əgər varlısansa, bütün yoxsullar.
Diqqət etdinmi? “axmaqlar” sadəcə səndən fərqli olanlardır. Bir şəhərli niyə kəndlini “çuşka” adlandırar? Ya da bir kəndi niyə bütün şəhərliləri burnu havada sanar? Bir hicablı bütün qısa və açıq geyinənlərə nifrət edər, qısa geyinənlər də hicablıya. Aha, indi sənin beynində “əlbətdəki hicablı haqlıdır, o Allahın əmrini yerinə yetirir” cavabı yarandı. Sənin ölkənin 99.9% bu cavabı verəcəklərdən təşkil olunub. O zaman yenidən düşün, sənin fərqin nədir? O 99.9%-in içində yoxsullar, varlılar, şəhərlilər, kəndlilər, dindarlar, dinsizlər, hətda fahişələr də var və sən saydıqlarımın çoxuna nifrət edirsən. Bəs onları təkrarlanmandakı səbəb nədir? “Din” dediyini eşidər kimiyəm. Hansı din ki, müqəddəs kitabını belə sadəcə bəzi sözləri əzbərləyəcək qədər oxumusan və heç mənasını belə bilmirsən, hansi din ki, insanları qəyd-şərtsiz sevməyi, hörmət etməyi deyir, hansi din ki, imanın yalnız qəlblərdə olduğunu və Allahdan başqa heç kəsin ondan şübhə etməyə haqqı olmadığını deyir, təbriklər, sən az öncə inandığın, inanmadığın və ya özünü inanırmış kimi göstərdiyinin dinin bütün təməl qanunlarını çiynəyərək, tək bir qanunu dəstəklədin. Bunu dəfələrlə qürurla etdiyinə əminəm. Bir tələbə düşün, sınaqda yalnızca bir suala cavab verə bilir və o suala cavab verə bilməyən bütün digər tələbələrə üstdən aşağı baxır. Halbuki bəlkə də, o tələbələr sadəcə həmin sualdan başqa bütün suallara cavab vermişdir. Sənin etdiyində budur.
Sadəcə tək bir sualı bilmək və bununla öyünmək axmaqlıq kimi gəldi hə? bu hələ fərqinə vardığın ilk “axmaqlığındır”.
Heç varlıların daş ürəkliyindən şikayətlənən varlı görmədim. Heç dindarlara nifrət edən dindar görmədim. Heç şəhərlilərin burnu havada olduğunu düşünən şəhərli görmədim. Sən gördünmü? Yox. Çünki insan bir şeyin mənfi olduğunu düşünürsə, sadəcə ona əksdir. Niyə ateistlər dindarların axmaq olduğunu düşünür? Çünki öz inandıqlarını təsdiq etmənin tək yolu bu. Dünyada milyonlarla dindar var. Əgər tanrı varsa, ateistlik yanlışdır. əgər yoxsa və bu qədər insan ona inanırsa sadəcə axmaqdırlar. Eyni şəkildə dindarları da incələmək olar. Sənin inkar etdiyin, pis bildiyin, günah saydığın hər şey sadəcə sənə əksdir. Bu onların doğru və ya yanlış olduğunu deməz. Bu an sənin üçün gecə ola bilər, amma Yaponyada gündüzdür. Indi Yaponyada yaşayan birinə zəng edib, “gecədir!” deyə qışqırmaq nədir? Axmaqlıq. Bəs sənin inandıqlarına inanmayan, qəbul etməyən, doğru saymayan birinə qışqırmağın, onun heç nə anlamayan axmaq olduğunu söyləməyin mənası nədir? Bu egon üçün ağır olmalı... çünki həyatın boyu cəmiyyətin, dinlərin, dahilərin və ya sadəcə sənin dediklərini qəbul etməyənlərə “axmaq” dedin. Amma reallıq budur ki, əsl axmaq adəcə sənsən. Çünki başqalarını tutuquşu kimi təkrarlamaq səni sadəcə tutuquşu edər. Nyutonun 3 qanunu bilə bilərsən, amma bu səni Afrikanın cəngəlliklərində yaşayıb, bir otun yeyilə bilər olduğunu ÖZÜ kəşf edən yerlidən daha cahil olduğunu dəyişdirməz. Çünki sən heç nəyi özün öyrənmədin, sadəcə kopyaladın. Niyə dindar oldun? Çünki valideynlərin, ətrafın dindar idi. Niyə ateist oldun? Çünki dahilər ateist idi. Geyimini moda, yeməyini dietoloqlar, biliyini müəllimlər, düşüncəni cəmiyyət seçir. Hardan baxarsan bax, sənin fikirlərin hər zaman ümumi oldu. Heç bir şeyinlə eyni fabrikdən çıxmış mallar kimi kimsədən fərqlənmədin həmişə “doğru” olmaq üçün başqalarını fikirlərini işlətdin. işlədiklərin doğru ola bilər, amma sən yox. Çünki sən kəşf etmədin. bu bir qoyun sürüsünün “qoyunluqdan” çıxmaq üçün məələmək əvəzinə, mööləməsinə bənzəyir. Bu onları inək edərmi?
Gülməli örnək oldu. Mən dahilərdən örnəklər də gətirə bilərdim, amma o örnəkləri mən kəşf etməmişdim.
Fərqli olmaq adına başqalarını izləmə, özün ol sadəcə. Hər kəsin sənə “doğru” deyə qəbul etdirmək istədiklərinə sual ver: niyə? Səbəb? Kim? Nə? Harda?... verə biləcəyin yüzlərlə sual var. Sadəcə kəşf et, kopyalama. Sən anan deyilsən, qonşunun övladı deyilsən, müəllimən deyilsən, Eyşteyn deyilsən- sən sadəcə sənsən. Sənin fikirlərin, sənin doğruların, sənin həyatın-sən. ətrafındakı adamlar fikirlərini mi təsdiqləməyə başladı? Cəld özünü sorğula. Çünki onlar sən deyillər. Ya sən onlar kimi düşünməyə başladın, ya da onlar sənin kimi. Ikisi də axmaqlığa işarət- sənin axmaqlığına.
Komunistlər kapitalizminin pis olduğunu bağırar-kapitalistlər komunizmin.
Dinsizlər dinin pis olduğunu bağırar-dindarlar dinsizliyin.
Axmaqlar ağıllıların pis olduğunu bağırar-ağıllılar susar... çünki ağıllı insan özünün hər şeyin doğrusunu biləcək qədər ağıllı olmadığını bilər. Yalnızca axmaqlar ciyərlərini doldururub, var gücləri ilə “doğrularını” bağırarlar. Çünki ürəklərinin dərinliklərində doğrularından şübhə duyarlar və o şübhəni əzməyin tək yolu özü kimi axmaqları ətrafına toplamaqdır. Tərəfini seç- sadəcə başqalarının dediklərini təkrarlayn, bağıran, ittiham edən bir axmaq olmaq istəyirsən?
əgər cavabın “yox”dursa bağışla. Sən indicə mənim doğrularıma inanıb, indiyə kimi bütün inandıqlarından əl çəkdin. Bu isə axmaqlardan biri olduğun mənasına gəlir. Amma hər kəs dəyişə bilər. Insanlar ağıllı doğulur, cəmiyyət onları axmaqlaşdırır. Bir gün başqalarının “doğru”larından sıyrılıb, öz doğrularını tapman diləyi ilə....
Hiç yorum yok: